Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron – WZÓR & Poradnik

W życiu każdej firmy przychodzi moment, gdy decyduje się zakończyć współpracę ze swoim pracownikiem lub to on zamierza zmienić swoją sytuację zawodową. Jedną z najczęściej wybieranych w takiej sytuacji form rozwiązania umowy o pracę jest porozumienie stron.

Jakie są zalety i wady takiego rozwiązania? Jak nie popełnić podstawowych błędów i mieć pewność, że opcja ta będzie lepsza niż wypowiedzenie umowy?

Poprowadzimy Cię, krok po kroku, po wszystkich zagadnieniach z nią związanych, tak by nie było już miejsca na wątpliwości.

Poprawne sposoby rozwiązania umowy o pracę, czyli dlaczego “wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron” nie istnieje

W pierwszej kolejności zwróćmy uwagę na częste mylenie tej formy zakończenia współpracy z inną możliwością, jaką jest wypowiedzenie umowy.

W dostępnych źródłach, w szczególności w Internecie, wśród popularnych zapytań i artykułów, wielokrotnie możemy zetknąć się z pojęciem “wypowiedzenie umowy o pracę za porozumieniem stron”. Może to wprowadzić czytelnika w poważny błąd, bowiem taka forma zakończenia stosunku pracy, po prostu, nie istnieje.

W polskim Kodeksie pracy, w art. 30., §  1, zdefiniowano kilka sposobów rozwiązania umowy o pracę, tj.:

1. na mocy porozumienia stron,
2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (wypowiedzenie umowy o pracę),
3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (np. zwolnienie dyscyplinarne),
4. z upływem czasu, na który była zawarta (przy umowach na czas określony).

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest obustronnym wyrażeniem woli zakończenia współpracy przez pracownika i pracodawcę. Nie można go zatem nazwać wypowiedzeniem, które ma formę oświadczenia tylko jednej ze stron.

Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron – zasady

Jak już ustaliliśmy, zakończenie współpracy za porozumieniem stron, to zgodne oświadczenie woli pracownika i pracodawcy ws. zakończenia stosunku pracy między nimi, przy wspólnie ustalonych zasadach. Większość kwestii z nim związanych rozpatruje się z punktu widzenia Kodeksu cywilnego.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może przyjąć 3 formy:

1. z inicjatywy pracownika – pracodawca przyjmuje otrzymaną propozycję,
2. z inicjatywy pracodawcy – pracownik przyjmuje otrzymaną propozycję.
3. wspólnie wypracowane oświadczenie, na które obie strony wyrażają zgodę.

Każda umowa o pracę może zostać rozwiązana w takim trybie, niezależnie od jej rodzaju: na czas określony, na czas nieokreślony, a także na okres próbny. Istnieje też możliwość podpisania porozumienia w trakcie trwania okresu wypowiedzenia pracownika.

Potrzebna jest zgoda obu stron

Jeżeli obie strony wspólnie oświadczają co do tego zgodną wolę, umowa zostaje zakończona. W przypadku jednostronnej propozycji zawarcia porozumienia, jedynym warunkiem do uzyskania rozwiązania umowy jest otrzymanie informacji zwrotnej, że druga strona zgadza się na zaproponowane warunki. 

Należy przy tym pamiętać, że potwierdzenie otrzymania propozycji nie jest równoznaczne z jego akceptacją. Nie ma też prawnego obowiązku udzielenia na nią odpowiedzi – milczenie nie jest w tym przypadku zgodą. Przy braku reakcji ze strony adresata w oczekiwanym terminie, należy rozważyć inną formę zakończenia współpracy.

Gdy propozycja porozumienia przedstawiona jest na piśmie, można zabezpieczyć wolę zakończenia umowy, dopisując w niej, że w razie odmowy, przyjmuje formę wypowiedzenia umowy. Wtedy ustawowy okres wypowiedzenia umowy będzie obowiązywał od dnia potwierdzenia otrzymania pisma.

Brak tego zapisu powoduje, że w przypadku odmowy, pracownik lub pracodawca musi wręczyć drugiej stronie wypowiedzenie umowy o pracę. W dniu jego otrzymania rozpoczyna swój bieg okres wypowiedzenia.

Czy forma pisemna jest obowiązkowa?

Nie ma wymogów prawnych co do formy rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Może być zawarte w wersji ustnej, pisemnej, a nawet dorozumianej. Dla celów dowodowych warto jednak sporządzić pismo, tak by w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub ewentualnego sporu, obie strony (bądź instytucja rozpatrująca wniosek) miały jasność co do zawartych ustaleń. 

Propozycja terminu zakończenia współpracy

W ofercie porozumienia należy zawrzeć propozycję terminu rozwiązania umowy, ponieważ nie korzysta się z ustawowego okresu wypowiedzenia. Może to być dzień wyrażenia zgody przez obie strony (wtedy rozwiązanie stosunku pracy jest natychmiastowe) lub jakikolwiek dzień w przyszłości – za tydzień, dwa miesiące itd.

Brak podawania przyczyny

Porozumienie stron nie wymaga podawania przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę. Taki obowiązek wiąże się z wypowiedzeniem umowy lub np. zwolnieniem dyscyplinarnym przez pracodawcę.

Brak specjalnej ochrony pracownika

Co ciekawe, rozwiązać pracę za porozumieniem stron może nawet osoba, która standardowo znajduje się pod specjalną ochroną, np. kobieta w ciąży lub osoba w wieku przedemerytalnym.

Nie ma też przeciwwskazań do podjęcia takiego działania, gdy pracownik znajduje się na urlopie wypoczynkowym.

Jakie prawa przysługują pracownikowi po rozwiązaniu umowy na mocy porozumienia stron?

W przypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, pracownik ma prawo otrzymać wszystkie należne mu świadczenia. Są to m.in. ekwiwalent za niewykorzystany urlop (może też wykorzystać urlop w okresie przed wskazaną datą rozwiązania umowy), wynagrodzenie za wszystkie przepracowane dni czy odprawa – gdy uwzględniają ją ustalone warunki.

Nie można też zapomnieć o wydaniu świadectwa pracy, przysługującym pracownikowi ze względu na zatrudnienie na umowę o pracę.

Czy można cofnąć rozwiązanie umowy za porozumieniem stron?

Zgoda obu stron

Tak, jest to możliwe, jednak wymaga zgody obu stron porozumienia. W sytuacji, w której zarówno pracodawca, jak i pracownik decydują o anulowaniu ustaleń poczynionych na poprzednich warunkach i postanawiają stworzyć nowe porozumienie lub kontynuować współpracę, nie ma ku temu żadnych przeciwwskazań.

Działanie pod wpływem błędu lub nielegalne działanie pracodawcy

Jeżeli pracownik działał pod wpływem istotnego błędu i jest w stanie to udowodnić, może wystąpić o cofnięcie porozumienia stron. Oznacza to, że gdyby był świadomy istnienia pewnych okoliczności w momencie wyrażania na nie zgody, porozumienie nie doszłoby do skutku. 

Przykładem może być pracowniczka, która nie zdawała sobie sprawy z tego, że jest w ciąży. Pracodawca powinien uwzględnić jej prośbę o cofnięcie porozumienia.

Innym zagadnieniem jest też przypadek, gdy pracownik uzna, że został wprowadzony w błąd przez pracodawcę albo pracodawca działał podstępem, bądź poprzez zastraszenie podwładnego. Jest to bezprawne działanie, przy którego zaistnieniu można zwrócić się do odpowiednich instytucji o anulowanie porozumienia. 

Zalety rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron

Największą zaletą rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron jest możliwość wypracowania w nim takich warunków, które będą satysfakcjonować zarówno pracownika, jak i pracodawcę. Dzięki temu można uniknąć konfliktów, które pozostawiają niesmak po zakończonej współpracy.

Szybkie zakończenie obowiązku świadczenia pracy

Czasem porozumienie zawierane jest na wniosek pracownika, który otrzymał propozycję zatrudnienia od innej firmy, przeprowadza się do miejsca znacznie oddalonego od obecnego miejsca pracy lub z innego powodu zależy mu na szybkim rozwiązaniu umowy o pracę.

Jest to szczególnie wygodna opcja dla pracownika, który podlega trzymiesięcznemu okresowi wypowiedzenia w obecnym zakładzie pracy.

Negocjowanie dodatkowych warunków rozwiązania umowy

Przydatna jest również możliwość negocjacji dodatkowych warunków, których nie dałoby się prowadzić przy rozwiązaniu mowy o pracę za wypowiedzeniem. W przypadku porozumienia stron, istnieje większa swoboda ustaleń np. w sprawie odprawy czy dodatkowych świadczeń dla pracownika.

Uniknięcie wypowiedzenia umowy z winy pracownika

Zakończenie współpracy za porozumieniem stron może też być przyjaznym gestem ze strony pracodawcy, gdy postanawia rozwiązać z nim umowę w wyniku poważnej winy pracownika, lecz nie zamierza psuć mu opinii, np. wpisem o zwolnieniu dyscyplinarnym w świadectwie pracy. W porozumieniu stron nie trzeba bowiem wskazywać przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Najlepszą opcją dla pracownika jest wtedy przyjęcie oferty zaproponowanej mu przez zakład pracy.

Wady rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron

Gdy pracownik decyduje się zakończyć swoją pracę za porozumieniem stron, powinien być świadomy nie tylko jego zalet, ale również wad, tak by po jego podpisaniu nie poczuł się wprowadzony w błąd.

Brak dodatkowych dni wolnych na poszukiwanie pracy

Rozwiązując umowę za porozumieniem stron, pracownik nie otrzymuje dodatkowych dni urlopowych na poszukiwanie pracy.

W przypadku umów z dwutygodniowym i jednomiesięcznym okresem wypowiedzenia, pracownik, któremu wypowiedzenie zostaje wręczone, otrzymuje 2 takie dni, zaś w przypadku umów z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia przysługują mu 3 dni.

Pozbycie się prawa do zasiłku przez 90 dni

Zakończenie współpracy na mocy porozumienia może być problematyczne dla pracownika w sytuacji, gdy zamierza ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych. Nie podaje się w nim bowiem powodu ustania stosunku pracy. Z zasady przyjmuje się, że nikt nie ponosi winy. W takim przypadku pracownik może otrzymać prawo do zasiłku dopiero po upływie 90 dni od dnia rejestracji w urzędzie pracy.

Istnieją jednak wyjątki od reguły. Pracownik może starać się o otrzymanie zasiłku od momentu rejestracji, gdy udowodni, że rozwiązanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, czyli:

1. z powodu upadłości pracodawcy/ likwidacji pracodawcy,
2. wskutek zmniejszenia zatrudnienia.

Zasiłek zostanie również przyznany z dniem rejestracji w urzędzie, gdy pracownik rozwiązał umowę o pracę za porozumieniem stron ze względu na istotną zmianę miejsca zamieszkania (duża odległość od obecnego miejsca pracy).

Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć tutaj – Zasiłek dla osób bezrobotnych. >>

Brak możliwości odwołania się do Sądu Pracy

Dotyczy to zarówno pracownika jak i pracodawcy. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron podlega kodeksowi cywilnemu i rozpatruje się je w kategoriach oświadczenia woli. 

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, istnieją jednak indywidualne kwestie, w których odpowiednia instytucja może rozważyć np. możliwość działania pod wpływem błędu.

Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron – WZÓR pisma

W piśmie dotyczącym rozwiązania umowy za porozumieniem stron, najważniejsze jest zawarcie kilku niezbędnych elementów, takich jak:

1. dane pracodawcy i dane pracownika,
2. data i miejsce sporządzenia pisma,
3. tytuł i główny cel pisma:
   1. przy jednostronnej ofercie porozumienia:
      Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
      Zwracam się z prośbą o rozwiązanie umowy o pracę, zawartej [data i miejsce zawarcia umowy, strony umowy], na mocy porozumienia stron. 
   2. przy wspólnym oświadczeniu: 
      Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron
      Strony zgodnie postanawiają o rozwiązaniu umowy o pracę, zawartej w dniu [data i miejsce zawarcia umowy] pomiędzy [nazwa pracodawcy] a [imię i nazwisko pracownika], na mocy porozumienia stron.
4. proponowany lub ustalony wspólnie termin zakończenia współpracy,
5. inne warunki zakończenia współpracy (np. kwestie odprawy czy urlopu wypoczynkowego),
6. podpis pracownika lub podpis pracodawcy (w zależności od tego kto składa ofertę) oraz miejsce na datę i podpis drugiej strony umowy – w przypadku wspólnego oświadczenia, miejsce na podpisy obu stron.

Uwaga! Należy pamiętać, że chcąc mieć pewność, że w przypadku odmowy okres wypowiedzenia zacznie liczyć się od dnia potwierdzenia otrzymania pisma przez drugą stronę umowy, w jego treści musi pojawić się informacja, że w takiej sytuacji zmienia ono formę na wypowiedzenie umowy o pracę.

W przeciwnym razie wypowiedzenie umowy o pracę trzeba będzie napisać – okres wypowiedzenia będzie wtedy liczony dopiero od dnia jego otrzymania przez drugą stronę.

[WZÓR] pisma – Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron z inicjatywy jednej ze stron

[WZÓR] pisma – Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron przygotowane przez obie strony

Podsumowanie

Dobrze przygotowane rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być najbardziej bezproblemową formą rozstania się pracodawcy i pracownika. Pozwala na uniknięcie częstych konfliktów, które pojawiają się na koniec wspólnej zawodowej drogi, gdy w grę wchodzi wypowiedzenie umowy o pracę. Zwiększa to szansę na uzyskanie zadowolenia obu zainteresowanych stron.

Warto rozważyć tę formę zakończenia współpracy, ponieważ zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy zależy na dobrej reputacji w branży, co może być wyzwaniem przy jednostronnym wypowiadaniu umów.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak rozwiązać umowę o pracę z dnia na dzień?

Taki rodzaj zakończenia współpracy możliwy jest w przypadku, gdy rozwiązujemy umowę o pracę za porozumieniem stron. Jeżeli jedna strona składa stosowne oświadczenie, a druga przyjmie je od razu lub obie strony przygotowują je wspólnie (najlepiej w formie pisemnej dla celów dowodowych, choć nie jest to wymagane), wtedy stosunek pracy może ustać nawet z dnia na dzień.

Ile wcześniej trzeba złożyć wypowiedzenie z pracy?

W przypadku, gdy rozwiązujemy umowę o pracę za porozumieniem stron, nie ma tu zasady, ponieważ nie jest to wypowiedzenie umowy o pracę i nie obowiązuje okres wypowiedzenia. 

Pracownik i pracodawca decydują się na wspólne oświadczenie woli, które może zostać złożone w każdym momencie, a termin ustania stosunku pracy ustalany jest przez obie zainteresowane strony.

Co lepsze – wypowiedzenie umowy o pracę czy porozumienie stron?

Decydując o sposobie rozwiązania umowy o pracę, należy dobrze przeanalizować wszystkie “za” i “przeciw” obu rozwiązań, tak by dobrać to, które będzie nieść za sobą jak najwięcej korzyści. 

Obie formy mają swoje wady i zalety. W przypadku rozwiązania umowy za porozumienia stron, można doprowadzić do kompromisu, który zadowoli obie strony, np. do ustalenia wspólnego terminu zakończenia współpracy (nie obowiązuje okres wypowiedzenia) lub innych specyficznych warunków. Pracownik musi się jednak liczyć z tym, że rezygnuje z pewnych praw, które przysługują mu przy wypowiedzeniu umowy.

Czy mogę rozwiązać umowę za porozumieniem stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia?

Przy rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie obowiązują standardowe okresy wypowiedzenia umowy (np. miesięczny okres wypowiedzenia). Strony razem ustalają dowolny termin zakończenia wiążącego ich stosunku pracy, który zadowala obie z nich.